Uroczysko Młyńsko

Uroczysko Młyńsko leży w północno - zachodniej części Puszczy Augustowskiej, w północnym basenie Doliny Rospudy. Dominują tutaj lasy sosnowo - brzozowe wraz z roślinnością szuwarową. Znajdują się tu szuwary wielkoturzycowe, właściwe, turzycowe oraz podtapiane mechowiska. Miejscowo można spotkać skarłowaciały drzewostan sosny z dużym udziałem jałowca i krzaczastych wierzb. Można tu spotkać zarówno rzadkie, jak również zagrożone gatunki roślin (parzęchlin trójrzędowy Meesia triquerta, wątlik błotny Hammarbya paludosa). Świat zwierzęcy jest również bujny jak ten roślinny. Swoje miejsca lęgowe znalazły tu sobie takie ptaki, jak żurawie, bąki, srokosze, pierwiosnki, zięby, mysikróliki, bieliki, wodniki. Występują tu również ssaki kopytne, lisy, wilki.


Uroczysko Młyńsko

Pierwiosnek Phylloscopus collybita

Kwiczoł Turdus pilaris

Łacińska nazwa turdus oznacza drozda, zaś pilaris oznacza coś drobnego. Kwiczoł należy do rodziny drozdowatych, która liczy ponad 300 gatunków. Są to ptaki kolonijne, kilka par może się gnieździć na jednym drzewie. Ostatnimi czasy przestaje być płochliwy i występuje w sąsiedztwie człowieka.

Długość ciała: 25 - 28 centymetrów

Masa ciała: 80 - 140 gram

Rozpiętość skrzydeł: 39 - 43 centymetry

Wygląd: Szaropopielata głowa, brzuch i podgardle kreskowane z pomarańczowym zabarwieniem oraz brązowe skrzydła. Samce posiadają intensywniejszą barwę niż samice.

Lęg: Kwiczoł prowadzi swoje lęgi w koloniach od kwietnia do czerwca dwukrotnie. Gniazdo ulepione jest z gliny i wysłane pędami traw. Jest ono głębokie, położone w różnych miejscach, ukryte bądź usytuowanie na widoku. Samica składa od 5 do 6 jaj. Wysiadywanie trwa około dwóch tygodni i po takim samym czasie pisklęta już opuszczają gniazdo, a po kolejnych dwóch tygodniach są już prawie niezależne.

Pożywienie: Ślimaki, owady, robaki, zaś zimą głównie owoce drzew i krzewów.

Występowanie: Europa i Azja.

Występowanie na Podlasiu: Parki, ogrody, skraje lasów, doliny rzek.



Kwiczoł Turdus pilaris

Wrona siwa Corvus cornix

Łacińskie słowo cornix oraz greckie corone oznacza wronę. Kiedyś uznawana była za podgatunek czarnowrona. Wrony powodują spore straty w lęgach ptaków wodnych takich jak kaczki czy łyska. Jednak ostatnio ich populacja się zmniejsza na korzyść ich naturalnych wrogów: jastrzębia i kruka. Stają się agresywne kiedy ich młode zaczynają latać.

Długość ciała: 45 - 50 centymetrów

Masa ciała: 500 - 600 gram

Rozpiętość skrzydeł: 90 - 100 centymetrów

Wygląd: Czarna głowa, pierś oraz skrzydła, reszta ciała szara. Samiec praktycznie identyczny jak samica, lecz nieco bardziej masywniejszy i z dużo większą czarną plamą na piersi. Ptaki o wieku kilku miesięcy są matowe i posiadają puchowe upierzenie. Z końcem lata stają się podobne do dorosłych wron, jednak posiadają różowe wnętrze dzioba. Po opuszczeniu gniazda młode mają niebieskie tęczówki oka, które jednak bardzo szybko ciemnieją.

Lęg: Wrony siwe do lęgu przystępują na początku kwietnia lub pod koniec miesiąca. Gniazdo solidne, choć niewielkich rozmiarów, budowane jest w szczytowej części koron drzew blisko pnia. Samica składa od dwóch do dziewięciu jaj. Wysiadywanie trwa od momentu złożenia pierwszego jaja przez około 20 dni. Po wykluciu młode pozostają w gnieździe przez miesiąc.

Pożywienie: Małe kręgowce i bezkręgowce, jaja, padlina, owoce, nasiona, odpadki, miękkie części roślin.

Występowanie: Europa Wschodnia i Północna.

Występowanie na Podlasiu: W mniejszych miastach i dolinach rzek.



Wrona siwa Corvus cornix

Leszczyna pospolita Corylus avellana

Leszczyna pospolita Corylus avellana to krzew o licznych pniach o wysokości od 1 do 5 metrów, bądź też niewielkie drzewo z krzaczastą koroną. Młode pędy są szare pokryte czerwonymi gruczołowatymi włoskami. Starsze gałęzie są białawoszare lub czerwone z brunatnymi brodawkami. Posiada pojedyncze liście do 10 centymetrów długości i do 6 centymetrów szerokości. Liście są okrągłe do szerokojajowatych, ku wierzchołkowi wyciągnięte w szpic, u nasady sercowate, brzegi podwójnie piłkowane. Wierzch ciemnozielony niekiedy z włoskami, spodnia część liścia jasnozielona z włoskami na nerwach. Żeńskie kwiatostany są brunatne i jajowate o długości 3 - 5 milimetrów, z wystającymi znamionami na 2 milimetry. Męskie kwiatostany przypominają podłużne i walcowate kotki o długości od 3 do 7 centymetrów. Kwitnie od stycznia do kwietnia. Posiada wielki jadalny orzech. Leszczynę można spotkać w zakrzewieniach śródpolnych, zaroślach, lasach, żywopłotach oraz na brzegach potoków.




Kwiatostan żeński

Kwiatostan męski

Liść i owoc (orzech)

Czyż Carduelis spinus

Łacińska nazwa spinus oznacza kolczasty krzew i nawiązuje prawdopodobnie do do kształtu dzioba czyży. Są to ptaki wróblowe, należące do grupy łuszczaków. Potrafią zawisać na najcieńszych gałązkach drzew i wyjadać nawet najmniejsze nasionka.

Długość ciała: od 11,5 do 12,5 centymetrów

Masa ciała: od 13 do 15 gram

Rozpiętość skrzydeł: 21 centymetrów

Wygląd: Samiec bardziej kontrastowy niż samica. Posiada kreskowany żółty brzuch, czarną czapeczkę na główce oraz czarny podbródek.

Lęg: Podczas zalotów samiec prezentuje taniec godowy (uderza skrzydłami i rozczapierza ogon), a także wyśpiewuje w koronach drzew swą ubogą w trel pieśń. Ich grubościenne i misterne gniazda znajdują się wysoko w koronach drzew iglastych (świerka, jodły). Samica zajmuje się wysiadywaniem jaj, a także budową gniazda. Początek lęgów przypada na koniec kwietnia a początek maja. W czasie wysiadywania jaj samiec troskliwie karmi samicę, po wykluciu młodych przekazuje pokarm samicy, która już rozdziela porcje pomiędzy pisklęta. W pierwszym lęgu samica składa 5, a nawet 6 jaj. Drugi lęg przypada na czerwiec i samica składa wtedy tylko 4 jaja.Wysiadywanie trwa do 12 dni. Po około 4 tygodniach młode są już samodzielne, a para może podejść spokojnie do drugiego lęgu.

Pożywienie: Głównie nasiona olszy, jak również brzóz i bylin. Wiosną ich pokarmem są pączki wielu roślin, nasiona świerków, drobne owady i gąsienice.

Występowanie: Północna i Środkowa Europa, a także górskie lasy całej Europy.

Występowanie na Podlasiu: Bory z domieszką świerka. Podczas zimy można spotkać je w parkach, ogrodach oraz nad brzegami rzek.



Samica czyża Carduelis spinus

Samiec czyża Carduelis spinus

Wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum

Krzew objęty częściową ochroną w Polsce, dorastający do 150 centymetrów i zrzucający liście na zimę. Posiada podłużno - lancetowate liście, które są skupione na końcach gałązek, długości od 3 do 8 centymetrów. Kwiaty są koloru purpuroworózowego do karminoczerwonego i pojawiają się przed ulistnieniem. Posiadają silną woń, zwabiającą wczesną wiosną pszczoły. Dla ssaków ta roślina jest niezwykle szkodliwa, natomiast ptaki mogą spożywać jego owoce do woli. Intensywny zapach krzewu może wywoływać bóle głowy i nudności dla osób wrażliwych. Dawka śmiertelna dla człowieka to 10 - 12 jagód tego krzewu. Zatrucie owocami powoduje uszkodzenie centralnego układu nerwowego, nerek oraz układu krążenia. Rośnie w cienistych lasach liściastych, a także mieszanych, nad brzegami rzek i potoków. Preferuje uwilgocone gleby ilaste i gliniaste.

Modraszka (Sikora modra) Parus caeruleus

Długość ciała: 11 - 12 centymetrów

Masa ciała: 11 - 14 gram

Rozpiętość skrzydeł: 17,5 - 20 centymetrów

Wygląd: Białe policzki, czarna przepaska na oku, czarny podbródek i niebieska główka. Żółty brzuch oraz brzuch z czarną plamką. Samce posiadają intensywniejszą barwę niebieską niż samice. Młode sikory przed pierwszym pierzeniem posiadają żółte policzki, zaś główka jest szara.

Lęgi: Gody zaczynają się wczesną wiosną, a zapoczątkowuje je śpiewający samiec. Samica usuwa z gniazda starą wyściółkę. Gniazdo sikory modrej różni się od gniazda bogatki, tym że więcej jest piór i włosia. Lęgi występują dwa razy: w maju i czerwcu. W gnieździe znajduje się do 12 jaj, składanych w jednodniowych odstępach czasu. Wysiadywanie trwa od złożenia przedostatniego jaja i trwa do 14 dni. Pisklęta opuszczają gniazdo po około 18 dniach.

Pożywienie: Owady oraz pająki (latem).

Występowanie: Modraszki tak samo jak bogatki zasiedlają całą Europę i mają podobny zasięg występowania.

Występowanie na Podlasiu: Lasy mieszane, ogrody, parki, zadrzewienia.



Modraszka Parus caeruleus

Sikora bogatka Parus major

Naukowa nazwa Parus pochodzi ze starożytnego Rzymu, gdzie oznaczało małego i szybko poruszającego się ptaka. Natomiast major oznacza kogoś większego niż inni. Bogatki nucą donośnie i dźwięcznie swoją melodię "cici dee", która jest pierwszym zwiastunem nadchodzącej wiosny. Potrafi przy tym naśladować różne gatunki ptaków. Ich gniazda są siedliskiem wielu ektopasożytów, np. pcheł i krwiopijnych roztoczy. Dlatego warto co roku, jesienią czyścić ich budki lęgowe oraz przygotowywać przeciwpasożytnicze budki. To jednak pchły w życiu sikor są bardzo ważne. Przenoszą pasożyty, wirusy i bakterie krwi ptaków. Dla sikor ważny jest powrót do tego samego gniazda, gdyż reakcja na ukąszenie przez znaną pchłę jest dużo mniejsza niż przez obcą.

Długość ciała: 14 - 15 centymetrów

Masa ciała: 16 - 21 gram

Rozpiętość skrzydeł: 22 centymetry

Wygląd: Na głowie czarna czapka i białe policzki. Pierś i brzuch żółte z czarnym krawatem. Młode są dużo bledsze i matowe niż dorosłe osobniki więc łatwo je rozróżnić, to jednak przy letnim pierzeniu dorosłych jest już znacznie trudniej je rozróżnić. Samce posiadają znacznie szerszą linię ciągnącą się od podbródka na podbrzusze i przechodzi w czarną plamę między nogami. Samice mają cieńszy krawat, który urywa się między nogami.

Lęgi: Samica wybiera miejsce na gniazdo, które wysłane jest mchem, włosiem oraz piórami. Sikory te gniazdują nie tylko w budkach lęgowych, również na słupku ogrodzeniowym, skrzynce na listy czy rozdzielni elektrycznej. Występują dwa lęgi, pierwszy w drugiej połowie kwietnia, zaś drugi w czerwcu. Samica składa do 12 jaj i sama je wysiaduje od złożenia przedostatniego jaja przez około 14 dni. Po 18 - 20 dniach od wyklucia młode opuszczają gniazdo. W tym czasie dość sprawnie podlatują oraz ukrywają się w koronach drzew, gdzie jeszcze dokarmiają je rodzice. Starsze samice składają mniej jaj niż młodsze, to jednak osiągają lepszy sukces lęgowy. Zarówno młode jak i starsze samice wybierają kilkuletnich samców, ze względu na wzrost doświadczenia oraz efektywność dostarczania pokarmu.

Pożywienie: Zimą żywią się nasionami zawierającymi dużo tłuszczu, a także padliną. Natomiast latem ich pokarm stanowią owady.

Występowanie: Cała Europa, z wyjątkiem Islandii, północnej części Półwyspu Skandynawskiego oraz północy Rosji. Występują również w Japonii, Indiach i Wyspach Sundajskich.

Występowanie na Podlasiu: Lasy, parki, zadrzewienia.



Bogatka Parus major

Motyle cz.6

Nimfa świtezianka Elophila nymphaeata

Charakterystyka: Przednie skrzydło około 2 centymetrów wielkości. Motyl o białych kropkach i żółto - brązowym odcieniu. Samica jest większa, jednak o słabszym deseniu barw niż samiec. Tylne skrzydła posiadają dwie ostro zarysowane przepaski. Spoczywają na roślinności głownie głową w dół.

Środowisko: Brzegi jezior, rzek i stawów z roślinnością pływającą oraz bogatą roślinnością nadbrzeżną. Bagna, podmokłe łąki, żwirownie.

Występowanie: Dwa pokolenia, pierwsze w lipcu i sierpniu, zaś drugie we wrześniu. Gąsienica występuje praktycznie cały rok (zimuje).

Rośliny żywicielskie: Grzybieńczyk, rdestnica, wodne rdesty, jeżogłówka, mniejsze liście grzybieni białych.

Ogończyk śliwowiec Satyrium pruni

Charakterystyka: Brązowy motyl z szeroką i pomarańczową przepaską występującą po obu stronach skrzydła tylnego. Na obrzeżach tejże przepaski występują czarne plamki. Na tylnym skrzydle znajduje się długi ogonek.

Środowisko: Skraje lasów, ciepłolubne zarośla na słonecznych stokach, śródpolne zadrzewienia.

Występowanie: Imago od połowy maja do końca lipca. Gąsienica występuje w maju.

Rośliny żywicielskie: Czeremcha zwyczajna, śliwa tarnina, jarząb, malina właściwa, śliwa domowa.

Ogończyk wiązowiec Satyrium w - album

Charakterystyka: Brązowy motyl z białą przepaską na tylnym skrzydle przypominające literę "w". Również posiada pomarańczową przepaskę, jak ogończyk śliwowiec, jednak wyraźnie mniejszą. Ogonek na tylnym skrzydle jest długi i cienki.

Środowisko: Zarośla, skraje lasów liściastych, polany leśne, drogi leśne, wilgotne lasy liściaste oraz parki i aleje, tam gdzie występuje wiąz.

Występowanie: Dorosłe osobniki latają od czerwca do sierpnia. Gąsienice można spotkać od maja do czerwca.

Rośliny żywicielskie: Wiąz, lipa, dąb, wiąz górski, ostrożeń, wrotycz zwyczajny.

Osadnik egeria Pararge aegeria

Charakterystyka: Brunatny wierzch skrzydeł z żółtymi plamami. Samica posiada te plamy dużo większe i jaśniejsze niż samiec. Spodnia część przedniego skrzydła jest wzorowana podobnie jak przednia jego część. Na przednim skrzydle znajduje się jedno żółte oczko z czarną plamką w środku, zaś na tylnym znajduje się od trzech do czterech oczek.

Środowisko: Lasy liściaste i mieszane, polany i drogi leśne, skraje lasów, zarośla.

Występowanie: Imago w pierwszym pokoleniu od kwietnia do czerwca. Drugie pokolenie występuje od połowy lipca do połowy września. Gąsienica w czerwcu oraz od września do kwietnia.

Rośliny żywicielskie: Trawy, knieć błotna, ostrożeń, komonica zwyczajna, szczawik zajęczy, mniszek lekarski.

Mazurek Passer montanus

Nazwa naukowa pochodzi z języka łacińskiego. Passer oznacza wróbla, zaś montanus oznacza mieszkańca gór.

Długość ciała: Około 14 centymetrów

Masa ciała: 22 - 25 gram

Wygląd: Nie wyróżnia się dymorfizmu płciowego. Samiec i samica posiada brązową czapeczkę oraz czarną plamkę na policzku, dzięki której łatwo jest je odróżnić od wróbla. Samce można wyróżnić po większej i szerszej plamce.

Lęgi: Gniazdo mazurków jest bardzo rozbudowane i wysłane piórami, wraz z listkami krwawnika oraz wrotyczu (działanie zapobiegające pchłom i roztoczom). Mieści się ono w dziupli, pod dachówkami domostwa, budce lęgowej, a także w szczelinach budynku. Pierwszy lęg rozpoczyna się pod koniec kwietnia, w którym to samica składa 5-6 jaj. Drugi lęg występuje w czerwcu, a samica składa 4-5 jaj. U najsilniejszych par może występować także trzeci lęg, odbywający się w lipcu (3-4 jaja). Długość wysiadywania po złożeniu przedostatniego jaja trwa 13-14 dni, zaś pisklęta pozostają w gnieździe około 17 dni. Po tym czasie, jeszcze przez okres dwóch tygodni, pisklęta są dokarmiane przez samca, gdyż samica w tym czasie przygotowuje się do kolejnego lęgu.

Pożywienie: Nasiona roślin, takich jak trawy, rdestu ptasiego, bylic, dzikiego prosa. Podczas lęgu, ważnym składnikiem ich diety są owady. Po zakończeniu lęgów zjadają drobne nasiona polnych chwastów oraz resztki zbóż.

Występowanie: Cała Europa z wyjątkiem krańców północnych, wysokich gór, Grecji i dawnej Jugosławii i południowej części Półwyspu Iberyjskiego.

Występowanie na Podlasiu: Zabudowania, tereny rolnicze, parki, skwery zieleni, lasy.

Ścieżka edukacyjna Ostry Róg (Jezioro Białe Augustowskie - Jezioro Długie)

Ścieżka przyrodniczo - edukacyjna "Ostry Róg" znajduje się w Nadleśnictwie Szczebra, pomiędzy dwoma jeziorami - Białym Augustowskim i Kalejty (Długie), nieopodal Augustowa. Początek ścieżki znajduje się przy gajówce "Ostry Róg" w oddziale 224c. Na drodze ścieżki znajduje się siedem przystanków o tematyce leśnej. Długość całkowita ścieżki wynosi około kilometra. Pierwsza tablica informuje nas o przebiegu ścieżki oraz ilości punktów przystankowych. Na drugim przystanku poznajemy zwierzęta leśne, takie jak zając szarak, dzik, kuna leśna czy sarna. Następnie poznajemy podział powierzchniowy lasu, czyli oddziały z których składa się każde nadleśnictwo. Czwarta tablica informuje nas o pożytecznej roli ptaków, a tuż obok niej znajduje się remiza dla ptaków. Piaty przystanek opisuje poszczególne warstwy lasu, jak drzewostan, podszyt i runo leśne. Kolejno poznajemy rośliny runa leśnego i ich pożyteczne funkcje jakie spełniają. Ostatnia siódma tablica opisuje ptaki wodne. Przy ostatnim przystanku znajduje się pomost i punkt widokowy na Jezioro Kalejty.




Przykładowe tablice ze ścieżki edukacyjnej

Widok z pomostu na Jezioro Kalejty

Na trasie - drzewo porośnięte mchem

Budka dla ptaków

Pani czyż Spinus spinus

Mąklik otrębiasty Pseudevernia furfuracea