Motyle cz.3

Czerwończyk fioletek Lycaena helle

Charakterystyka: Niewielkich rozmiarów motyl (20 - 28 mm) z wyróżnieniem zmienności sezonowej ubarwienia skrzydeł. U formy wiosennej dominuje barwa pomarańczowa na wierzchniej stronie skrzydeł, u samców zauważalny wyraźniejszy fioletowy połysk. Pomarańczowa przepaska na zewnętrznym brzegu przednich skrzydeł występuje natomiast u samic. Pokolenie letnie charakteryzuje się ciemniejszą barwą skrzydeł (brunatnofioletową), zaś u samic brak widocznej przepaski. Spód skrzydeł przednich ma barwę pomarańczową z czarnymi plamkami w jasnych obwódkach, natomiast tylne są pomarańczowoszare z czarnymi plamkami w kształcie klina.

Środowisko: Wilgotne łąki i pastwiska, torfowiska niskie, brzegi rzek.

Występowanie: Występują dwa pokolenia wiosenne od maja do czerwca oraz letnie od lipca do sierpnia. Gąsienica występuje od czerwca do września.

Rośliny żywicielskie: Rdest wężownik Polygonum bistorta, rdest żyworodny Polygonum viviparum, szczaw zwyczajny Rumex acetosa.

Czerwończyk płomieniec Lycaena hippothoe

Charakterystyka: Największy z pośród przedstawionych czerwończyków (32 - 34 mm). Samiec posiada jaskrawo czerwoną stronę wierzchnich skrzydeł z odcieniem czerwonym  oraz szeroką czarną obwódką z niebieskofioletowym nalotem (szczególnie tylne skrzydło). Samica jest podobna do czerwończyka zamgleńca Lycaena alciphron. Spodnia strona skrzydeł u samicy ma odcień brązowy, zaś u samca szarawy.

Środowisko: Torfowiska niskie, polany leśne, łąki wilgotne, skraje lasów, przydroża, tereny ruderalne, zarośla, suche trawiaste obszary.

Występowanie: Jedno pokolenie od maja do lipca. Gąsienica występuje od lipca do maja.

Rośliny żywicielskie: Szaw zwyczajny Rumex acetosa, rdest wężownik Polygonum bistorta, Szczaw polny Rumex acetosella.

Czerwończyk uroczek Lycaena tityrus

Charakterystyka: Motyle wielkości 27 - 30 mm. Samiec posiada metaliczną szaro brązową barwę wierzchnich skrzydeł z ciemnymi plamkami. Samica może mieć natomiast żółtą barwę skrzydeł z ciemnymi plamkami i żyłkami bądź też całe brązowe z pomarańczowymi plamami. Spodnia część u samca jest szarawe, u samicy ochrowe z pomarańczowym obszarem na przednim skrzydle.

Środowisko: Suche i wilgotne łąki, przydroża, przytorza, ugory, tereny ruderalne, skraje lasów, polany leśne, zarośla.

Występowanie: Od maja do czerwca oraz od lipca do sierpnia. Gąsienica od czerwca do lipca i września - kwietnia.

Rośliny żywicielskie: Szczaw zwyczajny Rumex acetosa, szczaw polny Rumex acetosella.

Czerwończyk żarek Lycaena phlaeas

Charakterystyka: Motyl wielkości 25 - 30 mm o złocistoczerwonej barwie przedniego wierzchu skrzydeł i czarną obwódką. Tylne skrzydło szarobrunatne z widocznymi ciemnymi plamkami oraz pomarańczową obwódką. Skrzydła przednie są bardziej zaokrąglone u samic, zaś u samców są spiczaste.

Środowisko: Skraje lasów, miedze, ugory, polany leśne, zarośla, suche i wilgotne łąki, przydroża, ogrody i działki rekreacyjne.

Występowanie: Występuje w dwóch pokoleniach od kwietnia do maja oraz od lipca do września. Gąsienica występuje od czerwca do lipca następnie od września do kwietnia.

Rośliny żywicielskie: Szczaw polny Rumex acetosella, szczaw zwyczajny Rumex acetosa, rdest Polygonum.

Dostojka adype Argynnis adippe

Charakterystyka: Rozpiętość skrzydeł od 50 do 54 mm. Samce posiadają wyraźne smugi z łuskami zapachowymi na żyłkach kubitalnych (tylny brzeg skrzydła przedniego). Łatwa do pomylenia z dostojką aglają Argynnis aglaja. Łatwą do odróżnienia jest po spodniej stronie skrzydła. Pomiędzy perłowo - białymi plamkami na przepasce środkowej i brzegowej znajduje się rząd białych plamek w czerwonej obwódce. Samica różni się od samca trzema perłowymi plamkami.

Środowisko: Polany leśne, zarośla, skraje lasów, przydroża, suche i wilgotne łąki, tereny ruderalne.

Występowanie: Jedno pokolenie od lipca do sierpnia. Gąsienica występuje od sierpnia do maja.

Rośliny żywicielskie: Fiołek psi Viola canina, fiołek Viola.

Starorzecze Netty (Augustów - Jezioro Necko)

Starorzecze (jezioro rzeczne, paleomeander) rzeki Netty znajduje się przy wypływie rzeki z Jeziora Necko. Położenie jeziora rzecznego wskazuje na bliskość osady ludzkiej (miasto Augustów) oraz jej wpływu na rozwijającą się faunę i florę tego zbiornika rzecznego. Starorzeczami nazywa się zbiorniki wodne połączone z rzeką (bądź ciekiem wodnym) w sposób trwały, okresowy lub całkowicie oddzielony od głównego nurtu. Starorzecze Netty połączone jest dwoma ramionami z rzeką, czyli ma połączenie trwałe. Wszystkie jeziora rzeczne zasługują na szczególna ochronę i uwagę, gdyż są ostoją wielu organizmów, a także korytarzami ekologicznymi. Starorzecza mogą powstawać w sposób naturalny bądź też poprzez regulacje rzek. Rzeka naturalna charakteryzuje się krętym biegiem i wieloma meandrami. Poprzez erozję boczną dochodzi do powiększenia meandrów aż do procesu ich zaniku, czyli do tak zwanego " przecięcia szyi meandru". Podobne efekty można uzyskać poprzez prostowanie koryta rzecznego.

Powierzchnia takiego jeziora rzecznego może zależeć od zasobów wodnych w rzece oraz ilości opadów atmosferycznych. Najczęściej są to płytkie zbiorniki do głębokości 3 metrów oraz o wielkości od kilku metrów kwadratowych do kilku hektarów. Opisywane starorzecze posiada głębokość nie większą niż 2 metry z około pół metrową warstwą mułu.

Paleomeandry w szybkim stopniu ulegają zarastaniu, ze względu na niewielkie rozmiary i głębokość. Reagują w sposób dynamiczny na zmiany w środowisku, takie jak zmiana temperatury oraz na zmianę stosunków wodnych otaczających terenów. Ruch i falowanie w jeziorach rzecznych jest zazwyczaj ograniczony. Wody tych jezior są znacznie cieplejsze od wód rzecznych. W takich warunkach (stabilnych) mogą się rozwijać z powodzeniem makrofity (rośliny wodne), glony oraz inne rośliny wód stojących. Są miejscami schronień wielu organizmów, bogatymi żerowiskami, wylęgarną ryb litofilnych, a także zasilają w substancje odżywcze (biogenne) główny nurt rzek, zatrzymują odpływ wody, tworzą barierę geochemiczną dla wód rzecznych, oczyszczającą z nadmiaru substancji biogennych oraz mogą być miejscem tarła dla ryb rzecznych (w naszym wypadku również jeziornych).

Istnieje również wiele zagrożeń tych unikalnych ekosystemów wodnych. Największym z nich jest regulacja i skrócenie biegu rzek, jak również pogłębianie koryta rzecznego. Starorzecza zostają zupełnie oddzielone od rzeki, co skutkuje szybszym zamulaniem i zarastaniem zbiorników. Niektóre jeziora rzeczne bywają odbiornikami zanieczyszczeń bądź też bywają wysypiskami śmieci. Większość ludzi postrzega te zbiorniki jako nieużytki, co należałoby zmienić.

Starorzecze Netty ulega stopniowemu zarastaniu przez rośliny wodne i szuwarowe. Jednak w ubiegłym już lecie koryto tego jeziora rzecznego zostało poszerzone przez "ruch wodny", czyli przepływanie wielu katamaranów i niewielkiego statku. Z jednej strony jest to działanie w dobrym kierunku, chroniące przed zarastaniem, jednak z drugiej strony wody zostają bardziej zanieczyszczone, a ruch powoduje płoszenie gniazdujących i bytujących tutaj ptaków.

W starorzeczu występują takie rośliny wodne jak: trzcina pospolita Phragmites Australis, mięta wodna Mentha aquatica, wierzbownica kosmata Epilobium hirsutum, rdestnica połyskująca Potamogeton lucens, grążel żółty Nuphar lutea, oczeret jeziorny Schoenoplectus lacustris, pałka wąskolistna Typha angustifolia, strzałka wodna Sagittaria sagittifolia i jeżogłówka gałęzista Sparganium erectum. Do zaobserwowanych ptaków w trakcie obserwacji na wodzie zauważono obecność bąka Botaurus stellaris, trzcinniczka Acrocephalus scirpaceus, zimorodka Alcedo atthis, trzciniaka Acrocephalus arundinaceus, wodnika Rallus aquaticus, łyski Fulica atra atra, mewy śmieszki Chroicocephalus ridibundus, a także polującego krogulca Accipiter nisus na mniejsze ptaki skrywające się wśród trzcin. Z pośród wielu latających ważek udało się zidentyfikować trzy gatunki: szablaka krwistego Sympetrum sanguineum, husarza władcę Anax imperator i tężnicę wytworną Ischnura elegans.

Chrońmy takie unikatowe jak ten ekosystemy i nie niszczmy ich. Natura już ich nam nie zwróci!!!


Starorzecze Netty

Młody szczupak Esox lucius

Szablak krwisty Sympetrum sanguineum

Strzałka wodna Sagittaria sagittifolia

Oczeret jeziorny Schoenoplectus lecustris

Jeżogłówka gałęzista Sparganium erectum

Tężnica wytworna Ischnura elegans

Rezerwat i ścieżka edukacyjna "Kozi Rynek"

Rezerwat Kozi Rynek został utworzony w 1959 roku jako rezerwat florystyczny o powierzchni 145,47 ha. Znajduje się 18 km na wschód od Augustowa na terenie gminy Sztabin, w południowej części Puszczy Augustowskiej. Rezerwat obejmuje fragment puszczy w znacznym stopniu zachowanym naturalnym drzewostanem, jednak w jego obrębie da się zauważyć wpływ działalności ludzkiej. Dobrze są tutaj zachowane olsy i łęgi, które zajmują największą powierzchnię rezerwatu. Przez płaski i zabagniony teren płynie leniwie, w zatorfionym obniżeniu niewielki strumień Jastrzębianka (z północy na południe). Brzegi strumienia porastane są bogatym łęgiem jesionowo - olszowym Circaeo - Alnetum z dominacją olszy Alnum oraz domieszką jesionu Fraxinus i świerka Picea. Warstwę krzewów reprezentuje czeremcha Padus, porzeczka czarna Ribes nigrum, jarzębina Sorbus aucaparia, a także lipa drobnolistna Tilia cordata. Ziołorośla pokrywają tutaj największą powierzchnię. Do ich głównych składników można zaliczyć między innymi gwiazdnicę gajową Stellaria nemorum, śledziennicę skrętolistną Chrysoplenium alternifolium, wietlicę samiczą Athyrium filix - femina, gajowca żółtego Lamiastrum galeobdolon oraz kulika zwisłego Geum rivale. Dalej od strumienia występują olsy Carici elongatae - Alnetum (zatorfione obniżenia w środkowej i południowo - wschodniej). Warstwa drzew w tym zespole składa się z olszy czarnej Alnus glutinosa z domieszką brzozy omszonej Betula pubescens i świerka Picea. Krzewy reprezentuje kruszyna pospolita Frangula alnus, jarzębina Sorbus acuparia i wierzba szara Salix cinerea. Najliczniejsze natomiast w warstwie ziół są turzyca długokłosa Carex elongata, narecznica błotna Thelypteris palustris, karbieniec pospolity Lycopus europaeus oraz psianka słodkogórz Solanum dulcamara. Grądy trzcinnikowe podzespołu Tilio - Carpinetum calamagrostietosum występują w miejscach wyniesionych, jednak w wyniku intensywnego urzytkowania drzewostany są w większości zniekształcone. Górną warstwę drzewostanu tworzy świerk Picea z domieszką dębu Quercus, osiki Populus tremula i klonu Acer (rzadziej), natomiast dolną warstwę tworzy lipa Tilia, podrosty świerka Picea, grab Carpinus i jarzębina Sorbus aucuparia. Bór mieszany wilgotny Querco - Piceetum głownie występuje na obszarach płaskich, składa się głównie ze świerka Picea z domieszką osiki Populus tremula, dębu Quercus, brzozy brodawkowatej Betula pendula i omszonej Betula pubescens (rzadziej). Głównym gatunkiem warstwy ziół jest borówka czarna Vaccinium myrtillus. Wśród wilgotnych borów mieszanych lub olsów znajdują się na niewielkich powierzchniach bory świerkowe torfowcowe Sphagno girgensohnii - Piceetum. Gatunkiem dominującym jest świerk Picea z silnie rozwiniętą warstwą mchów (Sphagnum girgensohonii i Sphagnum apiculatum). Faunę rezerwatu reprezentują bocian czarny Ciconia nigra, wilk Canis lupus, jeleń Cervus, sarna Capreolus, dzik Sus scrofa, łoś Alces, kuna Martes, borsuk Meles, lis Vulpes, ryjówka aksamitna Sorex araneus, zaskroniec zwyczajny Natrix natrix, żmija zygzakowata Vipera berus, kumak nizinny Bombina bombina, traszka zwyczajna Lissotriton vulgaris i wiele innych. W północnej części rezerwatu znajduje się mogiła powstańców z 1863 roku. 29 czerwca 1863 roku rozegrała się tu bitwa powstańców pod dowództwem pułkownika Konstantego Ramotowskiego z wojskami carskimi.

Opis ścieżki "Kozi Rynek"

Długość ścieżki wynosi około 2 km. Szacowany czas przejścia to 1,5 godziny. Poziom trudności przebycia jest zmienny w czasie. Latem średni (tego lata podczas suszy dość łatwa trasa), natomiast trudny od jesieni aż po wczesną wiosnę. Ścieżka znajduje się na trasie pomiędzy Augustowem a Lipskiem. Posiada postać pętli rozpoczynającej i kończącej się przy leśnym parkingu obok rezerwatu. Oznakowanie drogi prowadzącej bezpośrednio do rezerwatu słabe. Wjazd prowadzący znajduje się na wysokości Balinki.


Pomnik AK

Ścieżka edukacyjna

Mogiła powstańców 1863 - 1864

Zaskroniec zwyczajny Natrix natrix

Martwe drzewo

Ścieżka w drodze ku "wyjścia"

Dolny bieg Rospudy

Rzeka Rospuda uznawana jest za górny bieg rzeki Netty. Uchodzi do jeziora Rospuda Augustowka, tym samym tworzy górny bieg Netty. Całkowita długość rzeki wynosi ok. 102 km. Dolna część rzeki Rospudy pod względem geomorfologicznym, hydrologicznym, biotycznym, struktury krajobrazu oraz istniejących obszarów chronionych uznawana jest jako międzynarodowy węzeł koncepcji Krajowej Sieci Ekologicznej ECONET - PL. Płynąc dolnym basenem Rospuda przecina sandr będący częścią mezoregionu Równiny Augustowskiej, który porasta Puszcza Augustowska. Według klasyfikacji geobotanicznej Rospuda w dolnym biegu położona jest w Okręgu Augustowskim krainy Suwalsko - Augustowskiej w Dziale Północnym. Dolina Rospudy stanowiła rynnę, którą były odprowadzane wody z ostatniego zlodowacenia. W skrajnie dolnym odcinku rzeki powstało jezioro, które wypłyciło się na skutek napływu osadów organicznych (gytie) i zarosło roślinnością bagienną. Powierzchnia torfowiska wynosi ok. 600 ha. Jako formy gromorfologiczne występujące w tej części doliny Rospudy występują tu wysoczyzny lodowcowe zbudowane w większości z glin zwałowych, rzadziej ze żwirów i piasków. Na falistej (rzadziej płaskiej) powierzchni wysoczyzny morenowej występują pagórki i wzgórza o wysokościach względnych dochodzących do 12 metrów. Połowę powierzchni doliny zajmują zbiorowiska leśne oraz leśno - zaroślowe. Pozostałą część doliny tworzy nieleśna roślinność bagienna. Torfowiska odznaczają się wysokim stopniem naturalności. Basen dolny rzeki cechuje wysoka miąższość osadów organicznych, czyli 3 - 4 metrowe pokłady torfu, poniżej gytie ilaste dochodzące ponad 20 metrów. Dolina Rospudy nigdy nie była zmeliorowana, zaś jedynym sposobem zagospodarowania było ekstensywne koszenie, które ustało w latach siedemdziesiątych dwudziestego wieku. Od lat osiemdziesiątych proponowane jest utworzenie w dolinie dolnej Rospudy rezerwatu przyrody, jednak nie zostało to po dzień dzisiejszy zrealizowane. Do niedawna jedyną formą ochrony torfowisk był obszar chronionego krajobrazu. Obecnie stanowi on specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Augustowska oraz specjalny obszar ochrony ptaków Puszcza Augustowska.

Cała dolina Rospudy tworzy poprzeczną strefowość roślinności. W basenie dolnym można wyróżnić następującą strefowość od koryta rzeki do mineralnego brzegu:

• Olsy typowe Carici elongatae - Alnetum
• Szuwary wielkoturzycowe 
• Mniej lub bardziej mszyste szuwary turzycowe immersyjno - emersyjne
• Emersyjne mechowiska z dominacją Carex rostrata
• Wąska strefa lasów brzeżnej części torfowiska budowana zwykle przez olsy źródliskowe Cardamino - Alnetum glutinosae

Rzadkie i zagrożone gatunki dolnej części doliny Rospudy między innymi reprezentują:

• Wełnianeczka alpejska Trichophorum alpinum
• Rosiczka okrągłolistna Drosera rotundifolia 
• Rosiczka długolistna Drosera anglica
• Bażyna czarna Empetrum nigrum
• Konietlica syberyjska Trisetum sibiricum
• Skalnica torfowiskowa Saxifraga hirculus
• Lipiennik Loesela Liparis loeselii
• Kruszczyk błotny Epipactis palustris

Fauna jest bogata obfitością gatunków. Gniazdują tutaj rzadkie gatunki ptaków jak głuszec Tetrao urogallus, bielik Haliaeetus albicilla, orlik krzykliwy Clanga pomarina, bocian czarny Ciconia nigra, dzięcioł białoszyi Dendrocopos syriacus. Ssaki reprezentują łosie, borsuki, wydry, bobry oraz wiele innych. 

Rzeka Rospuda

 

                                

Ujście Blizny do Rospudy

                             

Ujście Rospudy do jeziora Rospuda Augustowska