Motyle cz. 2

Polowiec szachownica Melanargia galathea

Charakterystyka: Przednie skrzydło od 2,6 do 2,8 cm. Górna powierzchnia skrzydeł układa się w czarno - białą szachownicę. Spód skrzydeł jaśniejszy, z jednym czarnym oczkiem w jasnej obwódce na przednim skrzydle i z 5 - 6 oczkami na tylnym skrzydle.

Środowisko: Suche zbocza, polany i łąki leśne, teren pagórkowaty i góry do 2000 m n.p.m., przydroża.

Występowanie: Występuje jedno pokolenie od końca czerwca do sierpnia. Gąsienica występuje od września do czerwca (zimuje).

Rośliny żywicielskie: Trawy Gramineae: tymotka Phleum i kłosówka Holcus, wiechlina Poa, stokłosa Bromus, kostrzewa Festuca.

Latolistek cytrynek Gonepteryx rhamni

Charakterystyka: Długość przedniego skrzydła do 3 cm. Ubarwienie żółte, samica dużo jaśniejsza od samca białozielonkawa. Pomarańczowe plamki na skrzydłach (samiec posiada je na każdym skrzydle).

Środowisko: W górach do 2000 m, ogrody, sady, tereny ruderalne, zarośla, miedze, ugory, lasy, pola uprawne, wrzosowiska.

Występowanie: Od czerwca do wiosny następnego roku. Konieczne są przerwy, aby zaspokoić zapasy energii. Motyl nieruchomieje na kilka tygodni, by w okresie sprzyjającej pogody zaspokoić potrzeby energetyczne spijając nektar kwiatów. Małe gąsienice wykluwają się w czerwcu.

Rośliny żywicielskie: Kruszyna pospolita Frangula alnus, szakłak pospolity Rhamnus catharticus.

Bielinek bytomkowiec Pieris napi

Charakterystyka: Przednie skrzydło do 2,5 cm. Na spodzie skrzydeł ciemne smugi wzdłuż żyłek. Wierzch skrzydeł samicy posiada dwie czarne plamki, zaś samiec posiada ją tylko jedną.

Środowisko: W górach do 2000 m, tereny otwarte - zwłaszcza miejsca wilgotne, polany leśne, pola uprawne, krzewiaste zbocza, łąki, ogrody, tereny ruderalne, skraje lasów, zarośla, lasy.

Występowanie: Wyróżnia się 3 pokolenia, z czego trzecie niepełne pojawia się w ciepłe, słoneczne lata. Pierwsze pokolenie występuje od maja do czerwca, drugie od połowy czerwca do sierpnia, trzecie we wrześniu. Gąsienica występuje w sierpniu i wrześniu, następnie w czerwcu.

Rośliny żywicielskie: Rzepa Brassica napus, czosnaczek pospolity Alliaria petiolata, czosnek Allium, gęsiówka wieżyczkowata Arabis glabra, gęsiówka szorstkowłosista Arabis hirsuta, smagliczka skalna Alyssum saxatile, pieszczotka górska Biscutella laevigata, kapusta Brassica, tasznik pospolity Capsella bursa - pastoris, rzeżucha Cardamine, dwurząd wąskolistny Diplotaxis tenuifolia, pszonak Erysimum, rukiew Nasturtium, gorczyca polna Sinapis arvensis.

Bielinek kapustnik Pieris brassicae

Charakterystyka: Największy motyl rodziny bielinkowatych (do 3,3 cm). Przednie skrzydło z czarną plama wierzchołkową, większą od bielinka rzepnika. U samicy na przednim skrzydle znajdują się dwie czarne plamki, zaś u samca tylko jedna czarna plamka.

Środowisko: Spotyka się go w różnych środowiskach jak rezerwaty i wielkie miasta, pola zbóż i uprawy kapusty. Występuje do wysokości 2000 m.

Występowanie: Dwa do trzech pokoleń. Pierwsze w połowie kwietnia do początku czerwca, drugie od połowy lipca do sierpnia, trzecie w sprzyjających latach od września do października.

Rośliny żywicielskie: Kapusta Brassica, gorczyca polna Sinapis arvensis, rzodkiew Raphanus, nasturcja Tropaeolum.


Samica

Samiec

Bielinek rzepnik Pieris rapae

Charakterystyka: Przednie skrzydło do 3 cm. Skrzydło przenie z czarną plamką wierzchołkową. Samiec posiada jedną czarną plamkę, samica dwie czarne plamki. Spód skrzydeł żółty z czarnym przyprószeniem. Bliski krewny bielinka kapustnika.

Środowisko: Tereny otwarte: ogrody, od wybrzeży morskich po obszary górskie do 2000 m n.p.m., pola uprawne, tereny ruderalne.

Występowanie: Występują dwa lub trzy pokolenia (trzecia niepełna). Pierwsze pokolenie występuje od kwietnia do maja, drugie od lipca do sierpnia, trzecie od września do października. Gąsienice pojawiają się we wrześniu i październiku, czerwcu i wrześniu.

Rośliny żywicielskie: Kapusta Brassica, pieprzyca Lepidium, gęsiówka Arabis, czosnaczek Alliaria, nasturcja Tropaeolum, rezeda Reseda.

Czerwończyk dukacik Lycaena virgaureae

Charakterystyka: Przednie skrzydło o długości od 1,7 do 2 cm. Wierzch skrzydeł samca złocistoczerwony z czarną obwódką wokół ich brzegów. Samica posiada przepaski z ciemnych plamek na pomarańczowym tle. Spodnia część skrzydeł ochrowożółty z czarnymi plamkami oraz białymi plamkami na tylnym skrzydle.

Środowisko: Wilgotne łąki, moczary, brzegi i polany lasów. Występuje do wysokości 1500 m.

Występowanie: Od połowy czerwca do sierpnia. Gąsienica od kwietnia do czerwca.

Rośliny żywicielskie: Szczaw zwyczajny Rumex acetosa, szczaw polny Rumex acetosella.


Samica

Samiec 

Jeziora dystroficzne Wigierskiego PN

Jeziora dystroficzne - jeziora polihumusowe, czyli lokalnie nazywane na Podlasiu "suchary" to dosyć płytkie i niewielkie zbiorniki wodne (w rejonach tajgi i tundry mogą to być duże zbiorniki), nie posiadające żadnych dopływów i odpływów. Charakteryzują się małą zasobnością w substancje pokarmowe, ponieważ rosnące wokół lasy iglaste oraz pło mszarne powodują spływanie kwasów humusowych do misy jeziora. Powodują tym samym zakwaszenie wody (pH poniżej 6,5), w której z powodu niedoboru wapnia tworzą się ekstremalne warunki do rozwoju organizmów wodnych, szczególnie ślimaków, których muszle są zbudowane z wapnia. Ograniczone przenikanie światła powoduje zabarwienie tafli wody na kolor brunatny. Dno takich zbiorników jest płynne galaretowate (typ dy), często można spotkać również szczątki roślin. Można tu jednak spotkać glony planktonowe, których produkcja pierwotna w tego typu jeziorach jest ograniczona, zooplankton, a także ryby o skarłowaciałych rozmiarach. Tak jak wszystkie jeziora ulegają procesowi lądowienia. Jednak ten proces zarastania zbiorników polihumusowych przebiega nieco inaczej. Roślinność torfowiskowa tworzy kożuch roślinności zarastającej jezioro. Od strony lądu do centrum zbiornika tworzy się tak zwane pło, zamykające otwarte wody jeziorka z góry ku dołowi. Pod kożuchem znajduje się woda, dlatego chodzenie po ple jest bardzo niebezpieczne. Roślinność ta jest dosyć uboga. Oprócz mchu torfowca Sphagnum  można tu spotkać bobrka trójlistnego Menyanthes trifoliata, bagno Rhododendron, żurawina Vaccinium, rosiczki Drosera.


Suchar II

Charakterystyka: do 9 - 9,5 metrów głębokości, nietypowe jezioro dystroficzne ze względu na brak pła spowodowane działalnością człowieka (wydeptywanie, zanieczyszczanie, zaśmiecanie), wysepka na środku jeziora, zamiast pła występują trzciny, pojedyncze grążele żółte Nuphar lutea, dominują karłowate karasie.


Suchar III

Charakterystyka: głębokość do 4 metrów, duża obecność bobrów, występowanie turzycy bagiennej Carex limosa, wełnianki pochwowatej Eriophorum vaginatum, bagno zwyczajne Rhododendron tomentosum Harmaja, żurawina błotna Vaccinium oxycoccus, borówka bagienna Vaccinium uliginosum, rosiczka okrągłolistna Drosera rotundifolia.


Suchar IV

Charakterystyka: głębokość do 8 metrów, blisko wody rosną drzewa, występuje pło, często jest odwiedzany przez gągoła Bucephala clangula, kaczkę krzyżówkę Anas platyrhynchos oraz tracz nurogęś Mergus merganser.

Wigierski Park Narodowy

Park położony w województwie Podlaskim, w krainie Mazursko - Podlaskiej. Na jego terenie znajdują się 42 jeziora oraz lasy Puszczy Augustowskiej. Wigierski Park Narodowy powstał w 1989 roku, jednak pomysł na jego utworzenie zrodził się w latach 20. ubiegłego wieku. Obszar chroniony obejmuje ponad 15 tysięcy hektarów, z czego 623 hektary objęto ochroną ścisłą. W 2002 roku został on wpisany na listę konwencji ramsarskiej, czyli konwencji o międzynarodowym znaczeniu obszarów wodno - błotnych, ze szczególnym uwzględnieniem ptactwa wodnego. 

Charakterystyczny krajobraz występujący w parku wykształcił się przed kilkunastoma tysiącami lat poprzez działania lodowca. Rzeźbę nad Jeziorem Wigry ukształtował lądolód zlodowacenia północnopolskiego (Wisły). Na terenie parku widoczne są również inne elementy rzeźby pochodzące ze wcześniejszych zlodowaceń. W kolejnych etapach nasuwania się lądolodu powstawały moreny czołowe i denne, ozy, kemy, misy jeziorne, doliny wód roztopowych, równiny sandrowe i inne. 

Jeziora charakteryzują się odmienną głębokością, powierzchnią, jak również typem limnologicznym (żyzność, pojemność cieplna, koncentracja związków humusowych). Wśród wielu jezior Wigierskiego Parku Narodowego można natknąć się na niezwykłe jeziora dystroficzne zwane lokalnie na Podlasiu "sucharami". Czarna Hańcza jest główną rzeką przepływającą przez park.

Lasy tworzy północna część Puszczy Augustowskiej, która tworzy największy zwarty kompleks leśny w Polsce. Występują tu zbiorowiska leśne o charakterze borealnym. Na szczególną uwagę zasługuje świerk, który tu obficie występuje oraz spotkać go można w prawie wszystkich zespołach leśnych parku. W parku  najczęściej występuje zespół leśny zwany grądem. Kolejnym zbiorowiskiem jest bór mieszany, gdzie dominuje sosna i świerk. Olsy i łęgi reprezentują zbiorowiska porastające brzegi rzek i jezior. Pozostały obszar lasów porastają ubogie zespoły borów sosnowych i świerkowo - sosnowych. Dużą część parku zajmują torfowiska wysokie i przejściowe.

Z pośród prawie tysiąca roślin naczyniowych, ochronie podlegają 74 gatunki. Pod ochroną jest również 200 gatunków mchów i wątrobowców oraz prawie 300 gatunków porostów. Dość dużą grupę roślin na terenie parku stanowią gatunki borealne, subborealne i borealno - górskie. Świat zwierząt stanowi ponad 1700 gatunków zwierząt, z których 289 gatunków jest prawnie chronionych, a 130 zostało wpisanych na czerwoną listę zwierząt. Ptaki wodno - błotne reprezentowane są między innymi przez łyske, perkoza dwuczubego, żurawia, czaplę siwą, trzcinniczka, śmieszkę czy zimorodka.

Jezioro Wigry

Jezioro dystroficzne Suchar IV

Klasztor Kamedułów nad Jeziorem Wigry

Motyle cz. 1

Rusałka pawik (pawie oczko) Aglais io

Charakterystyka: Długość skrzydeł u samca mniejsze niż u samicy (do 3 cm). Wierzch skrzydeł purpuroczerwony. Charakterystyczne pawie oczka wypełnione niebieskimi łuskami, powodują odrużnienie go od innych gatunków motyli. Dolna powierzchnia skrzydeł ciemna, przypominająca uschnięty liść pokrzywy. Motyl przezimowuje w osłoniętych miejscach.

Środowisko: Występuje do wysokości 2500 metrów w centrum miasta, ogrodach, sadach, terenach ruderalnych, polanach leśnych, lesie.

Występowanie: Imago na południu i w ciepłym klimacie występuje w dwóch pokoleniach. Pierwsze koniec lipca - pierwsza połowa lipca, drugie pokolenie od sierpnia do maja. Gąsienica w pierwszym pokoleniu w maju i czerwcu, drugie pokolenie w lipcu i sierpniu.

Rośliny żywicielskie: Pokrzywa zwyczajna Urtica dioica, chmiel zwyczajny Humulus lupulus.

Rusałka pokrzywnik Aglais urticae

Charakterystyka: Wierzch skrzydeł ceglastoczerwony z czarnymi plamami. Na zewnętrznych brzegach obu par skrzydeł występują niebieskie plamki w czarnej półksiężycowatej obwódce. Również zimują w szczelinach drewna, na poddaszach czy mieszkaniach.

Środowisko: Tereny otwarte, drogi i polany leśne, tereny ruderalne, łąki, ogrody, w górach do wysokości 3000 m.

Występowanie: Imago pojawia się w maju. Z regóły występują w dwóch pokoleniach połowa czerwca - połowa lipca oraz od sierpnia do maja. Pierwsze pokolenie gąsienicy występuje w maju i czerwcu, drugie - lipcu i sierpniu.

Rośliny żywicielskie: Pokrzywa zwyczajna Urtica dioica , pokrzywa Urtica, chmiel zwyczajny Humulus lupulus.

Rusałka admirał Vanessa atalata

Charakterystyka: Długość skrzydeł od 2,5 do 3 cm. Wierz skrzydeł czarny z szeroką czerwoną przepaską oraz białe plami u nasady przednich skrzydeł.

Środowisko: Szeroko rozpowszechniony do 2000 m. Często można go spotkać na gnijących gruszkach, śliwkach lub jabłkach, gdzie spija soki długą ssawką.

Występowanie: Przylatuje w maju. Następnie po przylocie mogą występować dwa pokolenia w lipiec - sierpień i wrzesień - październik. Gąsienica: czerwiec - lipiec, sierpień - wrzesień.

Rośliny żywicielskie: Takie same jak w przypadku rusałki pawika i pokrzywnika, a także wyjątkowo może być to oset Carduus.

Rusałka ceik Polygonia c - album

Charakterystyka: Długość przednich skrzydeł 2,5 cm. Wyglądem przypomina postrzępionego pokrzywnika. Wierzch skrzydeł rdzawy. Różni się rozmieszczeniem i wielkością czarnych plam na górnej powierzchni. Zewnętrzny brzeg skrzydeł z silnymi wcięciami. Charakterystyczna spodnia część skrzydeł w postaci białej litery C, od której pochodzi nazwa motyla.

Środowisko: Doliny górskie do 2000 m, polany, tereny zakrzewione, łąki i ogrody.

Występowanie: Rozwijają się dwie generacje. Pierwsza od końca czerwca do końca lipca, natomiast druga niepełna od połowy sierpnia do początków czerwca. W górach, gdzie lato trwa krótko występuje tylko jedno pokolenie. Gąsienice występują w maju i czerwcu, następnie w lipcu i sierpniu.

Rośliny żywicielskie: Pokrzywa zwyczajna Urtica dioica, leszczyna Corylus, chmiel zwyczajny Humulus lupus, w ogrodach czarna i czerwona porzeczka Ribes oraz agrest Ribes uva - crispa, wiąz górski Ulmus glabra, wierzba iwa Salix caprea.

Rusałka kratkowiec Araschnia levana

Charakterystyka: Występują dwie formy sezonowe - wiosenna i letnia. Forma wiosenna charakteryzuje się ceglastoczerwonym tłem z czarnymi plamkami. U formy letniej występuje czarna barwa skrzydeł z żółtobiałą przepaską usytuowaną na zewnątrz skrzydeł. Nazwa kratnik pochodzi od białego i siateczkowatego spodu skrzydeł.

Środowisko: Szeroko rozpowszechniony na łęgach i wilgotnych lasach. Zasiedla tereny pagórkowate do 1000 m, preferuje stanowiska zacienione.

Występowanie: Forma wiosenna od końca kwietnia do połowy czerwca, forma letnia od połowy lipca do sierpnia. Pierwsze pokolenie gąsienicy występuje w sierpniu i wrześniu, drugie w czerwcu i lipcu.

Rośliny żywicielskie: Pokrzywa zwyczajna Urtica dioica.

Forma wiosenna

Forma letnia

Rusałka drzewoszek Nymphalis polychloros

Charakterystyka: Motyl podobny do rusałki pokrzywnika i drzewoszka. Skrzydła ceglastoczerwone z białą półksiężycowatą plamką przed wierzchołkiem skrzydła. Czarna plama w nasadowej części dolnego skrzydła rozmyta.

Środowisko: Niż Polski. Sady, drogi leśne, skraje i polany lasów.

Występowanie: Pierwsze pokolenie czerwiec - lipiec. Gąsienice od maja so sierpnia.

Rośliny żywicielskie: Wierzba iwa Salix caprea, wiąz Ulmus, topola Populus, drzewa owocowe Arbores fructiferae, grusza pospolita Pyrus communis, śliwa Prunus, wierzba Salix.

Rezerwat Las Zwierzyniecki

Rezerwat ten jest dosyć nietypowo usytuowany, a mianowicie praktycznie w samym środku miasta Białegostoku. Powierzchnia Rezerwatu "Las Zwierzyniecki" wynosi 36 ha. Celem utworzenia rezerwatu jest zachowanie w naturalnym stanie fragmentu lasu (pozostałość w mieście Puszczy Knyszyńskiej) dla potrzeb dydaktyki i rekreacji. Teren rezerwatu jest lekko sfałdowany, zaś przez rezerwat płyną dwa strumienie w sztucznie przekopanych rowach. Przekopanie rowów przyspieszyło spływ wód z terenu rezerwatu, a w konsekwencji obniżenie wód gruntowych w pobliżu rowów. Głównym zbiorowiskiem leśnym jest grąd Tilio Carpinetum z dominującym w drzewostanie grabem (Carpinus betulus). Niewielką domieszkę drzew stanowi w rezerwacie dąb (Quercus), rzadziej jesion (Fraxinus), osika (Populus tremula), sporadycznie klon (Acer), wiąz pospolity (Ulmus minor), lipa (Tilia) i brzoza brodawkowata (Betula pendula). W północno - wschodniej części rezerwatu znajduje się łęg wiązowo - jesionowy Ficario - Umetum, który odpowiada siedlisku lasu wilgotnego. Występuje tu drzewostan o dwuwarstwowej strukturze zawierający w górnej warstwie około 100 - letnią olszę czarną (Alnus glutinosa). W dolnej warstwie drzew występuje jesion (Fraxinus), klon (Acer), grab (Carpinus betulus), wiąz szypułkowy (Ulmus laevis) i czeremcha(Padus). Łęg olszowo - jesionowy Circeo - Alnetum znajduje się w południowo - zachodniej części rezerwatu. Drzewostan tworzy głównie olsza (Alnus glutinosa) z niewielką domieszką osiki (Populus tremula), brzozy brodawkowatej (Betula pendula) i jesionu (Fraxinus). Niewielkie źródlisko z roślinnością łęgową występujące w środkowej części rezerwatu zajmuje obszar niewiele ponad 50 m2. W rezerwacie występują również rzadkie gatunki roślin jak stokłosa Benekena (Bromus benekenii) - bardzo rzadki składnik lasów grądowych, łuskiewnik różowy (Lathrea squmaria), jaskier kaszubski (Rununculus casubicus), złoć żółta (Gagea lutea), turzyca orzęsiona (Carex pilosa) i dereń świdwa (Cornus sanguinea). O wysokim stopniu naturalności flory rezerwatu świadczy brak w jej składzie gatunków obcych, występujących w naturalnych zbiorowiskach grądowych. 

Rezerwat "Las Zwierzyniecki"

Rośliny rosnące w rezerwacie

Gajowiec żółty

Kuklik zwisły

Fiołek leśny

Groszek wiosenny

Dąbrówka rozłogowa

Puszcza Białowieska

Na dobry początek trzeba wspomnieć o Puszczy Białowieskiej. To nie tylko ostoja żubra, ale również jedyna z puszcz posiadająca fragmenty lasów o charakterze pierwotnym w Europie. Rzeki, drobne strumyki oraz torfowiska są jednym z elementów wzbogacających krajobraz puszczy. Największy obszar leśny zajmują tu grądy (ok. 47%), bory mieszane i świerczyny (ok. 27%) oraz łęgi i olsy (ok. 14%). Zaś najbardziej rozpowszechnionymi drzewami są świerk, sosna, brzoza, dąb, olcha, jesion, grab, wiąz i lipa. W pobliżu Puszczy przebiegają dwie granice lasotwórczych gatunków drzew - północna świerka oraz północno - wschodnia dębu. Bogata jest to fauna, flora oraz mykofauna. Występują tu rzadkie gatunki pochodzenia północnego, takie jak brzoza niska (Betula humilis), wierzba borówkolistna (Salix myrtilloides), gnidosz królewski (Pedicularis sceptrum - carolinum) oraz zimoziół północny (Linnaea borealis). Można spotkać w Puszczy również kilka rzadkich gatunków storczyków: storzan bezlistny (Epipogum aphyllum), obuwik pospolity (Cypripedium calceolus), kruszczyk błotny (Epipactis palustris), buławik czerwony (Cephalanthera rubra), gółka długoostrogowa (Gymnadenia conopsea) i kukuczka kapturkowata (Neottianthe cucullata). Z pośród rzadkich ssaków nazleży wymienić żubra (Bison bonasus), łosia (Alces alces), rysia (Lynx lynx), bobra (Castor fiber), wilka (Canis lupus) i zająca bielaka (Lepus timidus). Występuje tu około 230 gatunków ptaków, wśród których znajdują się również gatunki rzadkie takie jak dzięcioł trójpalczasty (Picoides tridactylus), orzeł przedni (Aquila chrysaetos), orzełek włochaty (Hieraaetus pennatus), gadożer (Circaetus gallicus) i puchacz (Bubo bubo). 


Puszcza Białowieska

Rzeka Łutownia okolice wsi Budy

Śledziennica skrętolistna